Nigdy nie byłam w Strzelnie.
Nie, nie tak. Powinno być: nigdy nie zatrzymywałam się w Strzelnie.
Ja tamtędy jedynie przejeżdżam. Tam i z powrotem. Na skrzyżowaniu, skręcam i jadę dalej, nie zatrzymując się w mieście mającym jedną z trzech na świecie sensacji architektonicznych (obok kościoła Św. Jakuba w Santiago di Compostela i weneckiej katedry Św. Marka).
Bo Strzelno słynie przede wszystkim z kolumn. Nie ma chyba nikogo w kraju, kto by nie słyszał o słynnych romańskich kolumnach strzelnieńskich. Ale, kiedy stanie się przed budynkiem kościoła skrywającego te cuda, ogarnia niezdecydowanie. No bo jak to: barokowy kościół, nie najcudniejszej urody (zwłaszcza dla tych, którzy nie przepadają za barokiem) ma być TYM miejscem?? Zaraz po sąsiedzku, po stronie północnej wznosi się następna sława tego miejsca – dostojna Rotunda Św. Prokopa. I to tam najpierw ucieka wzrok. Ale, zanim zajrzymy do Rotundy, warto poznać historię miejsca w sąsiednim Muzeum, i mimo wszystko wejść najpierw w barokowe mury. Bo to, co wita natychmiast po przekroczeniu progu, odbiera głos.
Kolumny! te słynne kolumny w całej okazałości.
TUTAJ moje impresje strzelnieńskie. Jakość zdjęć kiepska, ale robione były tzw. małpką. Niestety nie miałam ze sobą mojego dużego aparatu.
Ale Strzelno, mimo, że przede wszystkim kolumny i Rotunda, to jednak ma nieco więcej do zaoferowania. Przede wszystkim ciekawą architekturę, i tę wciąż wyczuwalną małomiasteczkową atmosferę, żywcem przeniesioną sprzed wojny.
Kiedy zaparkowałam tuż pod wzgórzem Św. Wojciecha (jakżeby inaczej 😉 ), zdawałam sobie sprawę, że wszystkie firanki w okolicznych oknach najpierw się uniosły, by po chwili opaść, dając osłonę obserwującym mnie – obcą, oczom. 😉
Sama nie wiem, czego oczekiwałam po tym miejscu. Czy tego, że owe słynne kolumny będą stały na dziedzińcu, czy też, że napotkam ogromną tablicę informacyjną o tych rewelacjach… Nic takiego. Weszłam na wzgórze i zastałam tam… kamienie. 4 duże granitowe głazy ze żłobieniami, porozmieszczane tu i ówdzie przed kościołem. Jedni dopatrują się w nich ingerencji diabła, co to niósł kamienie by zniszczyć kościół, ale zapiał pierwszy kur i jak to w legendach bywa – diabeł upuścił kamienie i uciekł… Inni zaś twierdzą, że kamienie mogły być ołtarzami ofiarnymi w czasach przedchrześcijańskich. Istnieje hipoteza, że obecne Wzgórze Św. Wojciecha, w owym czasie pełniło rolę ośrodka kultu przedchrześcijańskiego(*).
Oczywiście, kiedy założono tu klasztor norbertanek w wieku XII, trzeba było jakoś „oswoić” te głazy. No i wymyślono legendę o tym, jak to Św. Wojciech podróżował do Prusów (którzy to Prusowie wcale go nie oczekiwali), właśnie przez Strzelno. Według tej legendy, podczas burzy wóz konny, którym podróżował, najechał na kamień. Ale oczywiście podróżującemu nic się nie stało, bo kamień nagle zmiękł, i kolasa przejechała przezeń jak przez masło 😉 śladami tego wydarzenia mają być rowkowe wgłębienie i jakoby ślady kopyt końskich. 😀
Jakkolwiek by nie było, kamienie robią wrażenie. I całe wzgórze, mimo aż dwóch świątyń, wciąż tchnie atmosferą sprzed chrystianizacji.
Szperając w informacjach o Strzelnie, natknęłam się na informację, iż z miejscowością wiąże się Piotra Włodkowica, czy jak kto woli Własta. To właśnie on jakoby przeniósł klasztor norbertanek z Halina (Chalina, Chalna), nieopodal Izbicy Kujawskiej, do Strzelna. Polecam ciekawą lekturę z roku 1896r „Przyczynek do wyjaśnienia pierwotnych dziejów klasztoru norbertanek w Strzelnie” księdza Jana Łukowskiego.
O ile jednak z Włastem spotykamy się przy różnych okazjach i to w różnych miejscach w Polsce, to już zupełnym zaskoczeniem dla mnie była informacja, że ze Strzelna pochodził pierwszy amerykański laureat nagrody Nobla (fizyka, rok 1907 – konstrukcja interferometru). Nazywał się ów urodzony strzelnianin Albert Abraham Michelson.
Ciekawa postać, i ciekawy życiorys. A do tego polscy widzowie powinni go pamiętać, bo w jednym z odcinków popularnego niegdyś westernowego, przelukrowanego tasiemca, pt. Bonanza (sezon 3, Look to the Stars) pojawiła się postać Michelsona, granego przez Douglasa Lamberta. Jeśli ktoś będzie miał cierpliwość, może sobie ten odcinek obejrzeć gdzieś tam w odmętach sieci. Dla tych, którzy nie mają cierpliwości, streszczenie epizodu: otóż Ben Cartwright pomaga Michelsonowi dostać się do US Naval Academy. Wątek znalazł się w filmie głównie po to, by przypomnieć Amerykanem historię młodego przecież kraju. Znamienne są słowa na końcu odcinka sławiące geniusz Alberta Abrahama Michelsona, który jako pierwszy w historii Amerykanin otrzymał nagrodę Nobla. Zdarzenie umieszczono w Ranczo Ponderosa, bowiem znajdowało się ono w pobliżu Virginia City, gdzie mieszkał Michelson.
Szalenie ciekawa jestem teraz reakcji moich amerykańskich grup, kiedy będziemy przez Strzelno przejeżdżali… 😉
(*) Celowo unikam określenia „pogańskiego”. Bowiem to chrystianizacja ukuła to miano, odbierając jakiejkolwiek formie wierzeń statusu religii. A więc bez zagłębiania się czy i co i dla kogo jest jedyną prawdziwą religią, przypomnijmy przy sposobności, że dziś zupełnie błędnie używa się określenia „zbór” dla kościołów (np. luterańskich)… A przypominam, że zbór – to zbiorowisko ludzi. A więc zbór (każdy) modli się w kościele. 😉
Tutivillus i inni 