Pamiętam, jak kiedyś powiedziałam, że na Żuławach nie ma niczego ciekawego. Że płasko, pusto, nudno…
A potem… najpierw z rodzinnej historii wylazł mi jakiś pra-szczur na Żuławach, a następnie – zostałam przewodnikiem…
😀
Konkludując – nigdy już tak nie powiem. Bo im więcej wiem o Żuławach i ich dawnych mieszkańcach, i im serdeczniejsze mam z nimi kontakty, tym bardziej bliski staje mi się ten Niski Kraj nad Wisłą.
Znalazłam klucz do Ojczyzny dla Przybyszów (bo tak właśnie nazwał ten kawałek świata Peter J. Klassen).
Trudno słowami opisać piękno tego kawałka Polski, który obejmuje około 2,5 tysiąca kilometrów kwadratowych (piszę około, bo nigdy nie pamiętam, ile dokładnie).
A wszystko zaczęło się w latach 1540-tych, kiedy to dwie wielkie powodzie zniszczyły okolice w pobliżu bogatego Gdańska. Rada miejska postanowiła zaprosić ekspertów do pomocy przy zalanych gruntach, a zarazem przeprowadzić akcję osiedleńczą nagle wyludnionych terenów.
A któż mógł zrobić to lepiej niż ludzie z Niskich Krajów?
Tak więc, z ramienia Rady Miasta Gdańska do Niderlandów wybrał się Filip Edzema (sam był z pochodzenia Fryzyjczykiem), celem znalezienia chętnych do osiedlenia się w delcie Wisły – na wschód i na południowy wschód od Gdańska.
I w ten sposób rozpoczęła się historia osadnictwa Mennonitów nad Wisłą.
Znalazłam w internecie niezmiernie ciekawą książkę Petera J. Klassena, którą bardzo polecam: Mennonites in early modern Poland & Prussia.
Nie ma dobrych polskich książek dających pełny obraz życia tej grupy społecznej, poza jedną, jedyną rzetelnie napisaną pozycją.
Mam tu na myśli książkę profesora Edmunda Kizika pt. Menonici w Gdańsku, Elblągu i na Żuławach Wiślanych w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku.
Chcąc dowiedzieć się więcej, i poznać prawdziwe informacje, należy sięgnąć do lektury książek pisanych przez samych Mennonitów. A już najlepsze są z nimi spotkania. 🙂
Jestem wielką admiratorką Żuław i ich krajobrazów.
Powojenne władze i administracja (a często i wciąż sami mieszkańcy) robiły i robią wiele, by zupełnie zeszpecić te tereny, a poprzednich mieszkańców skazać na zapomnienie. Modne stało się nawet zaprzeczanie dorobku Menonitów.
Żuławy jednak wciąż zachwycają pięknem, spokojem i ponadczasową harmonią.
Tutivillus i inni/Tutivillus & others 